Kinh doanh bia là một trong những mảng bị ảnh hưởng nặng nề trong năm vừa qua bởi đại dịch Covid-19. Giãn cách xã hội tại nhiều thành phố trong thời gian dài kèm theo đó là giá nguyên vật liệu tăng cao, lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành bia gần như lao dốc trong quý 3 nói riêng và trong cả năm nói chung. Cổ phiếu của các công ty kinh doanh bia cũng gần như biến mất trong danh mục của các nhà đầu tư. Liệu có cơ hội nào để phục hồi ngành bia trong thời gian tới hay không? Hãy cùng chúng tôi phân tích và đánh giá khách quan về vấn đề đó qua bài viết dưới đây.
Mục Lục
Tình hình kinh doanh ảm đạm chung toàn ngành
Chịu tác động nặng nề bởi giãn cách do dịch COVID-19 và chi phí nguyên liệu tăng cao, lợi nhuận của các doanh nghiệp bia rượu đồng loạt giảm mạnh trên 60% so với cùng kỳ.
Có thể thấy, làn sóng COVID-19 lần thứ tư đã tác động mạnh mẽ đến tất cả các lĩnh vực. Ngành bia rượu là một trong những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch bùng phát đúng vào mùa cao điểm tiêu thụ bia. Trên thực tế, kết quả kinh doanh kém sắc của nhiều doanh nghiệp bia trong quý 3/2021 đã phản ánh rõ những khó khăn đó.
SAB ghi nhận lợi nhuận thấp kỷ lục
Điển hình nhất là “ông lớn” ngành bia Tổng Công ty Cổ phần Bia – Rượu – Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco, mã SAB). Quý 3/2021, Sabeco ghi nhận lợi nhuận thấp kỷ lục trong lịch sử.
Cụ thể, doanh thu thuần của doanh nghiệp này giảm gần một nửa, chỉ đạt 4.282 tỷ đồng. Đối mặt với việc kinh doanh khó khăn, doanh nghiệp vẫn mạnh tay chi tới 1.562 tỷ đồng cho các hoạt động quảng cáo và khuyến mãi. Con số này cao hơn gần 400 tỷ đồng so với cùng kỳ.
Tuy đẩy mạnh quảng cáo, nhưng thu không đủ bù chi khiến lợi nhuận sau thuế của “đại gia” ngành bia này vẫn giảm 68%, chỉ còn 471 tỷ đồng. Chấm dứt những quý kinh doanh báo lãi xấp xỉ nghìn tỷ đồng. Đây là quý lãi thấp nhất của doanh nghiệp kể từ khi niêm yết trên sàn chứng khoán.
Tính chung 9 tháng đầu năm, doanh thu Sabeco đạt 17.369 tỷ đồng, giảm 13,4%. Trong đó doanh thu bán bia giảm hơn 2.000 tỷ đồng so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế cũng theo đà giảm, chỉ đạt 2.529 tỷ đồng.
Theo ban lãnh đạo Sabeco, nguyên nhân khiến kết quả kinh doanh giảm sâu là là do thực hiện các biện pháp phong tỏa, giãn cách xã hội cũng như lệnh giới nghiêm tại TP.HCM và các tỉnh thành phía Nam.
Năm 2021, Sabeco đặt kế hoạch doanh thu và lợi nhuận sau thuế lần lượt đạt 33.491 tỷ đồng và lợi nhuận 5.289 tỷ đồng. Như vậy, sau 9 tháng đầu năm, doanh nghiệp này mới chỉ hoàn thành 48% doanh thu và 52% kế hoạch lợi nhuận.
BSP cũng lao đao
Không chỉ những doanh nghiệp lớn “ngấm đòn” bởi COVID-19, CTCP Bia Sài Gòn – Phú Thọ (mã BSP) cũng không thoát khỏi cảnh lao đao khi lợi nhuận sau thuế quý 3 chỉ vỏn vẹn 215 triệu đồng. Mức này giảm mạnh so với mức lãi 11 tỷ đồng cùng kỳ năm trước. Biên lãi gộp giảm mạnh từ 13,3% xuống chỉ còn 6%.
Trong khi doanh thu tài chính giảm còn 456 triệu đồng, chỉ bằng ¼ cùng kỳ, doanh nghiệp lại tốn 2.5 tỷ đồng tiền thuê nhân công, tăng thêm 500 triệu đồng so với năm trước.
Đáng chú ý, doanh thu bán bia trong quý 3/2021 giảm mạnh tới 33%. Nguyên nhân là do thực hiện các biện pháp giãn cách phòng chống dịch. Trong đó, sản lượng tiêu thụ bia Sài Gòn Lager giảm mạnh nhất với 3.65 triệu lít. Tương đương giảm 63% so với cùng kỳ năm trước, còn hơn 2.1 triệu lít. Theo ban lãnh đạo Công ty, sự sụt giảm của sản lượng bia đã bào mòn lợi nhuận doanh nghiệp.
BHN giảm nhẹ doanh thu so với cùng kỳ
Cùng chung cảnh ảm đạm, Tổng CTCP Bia – Rượu – Nước giải khát Hà Nội (Habeco, mã BHN) cũng ghi nhận doanh thu giảm 38%, chỉ đạt 1.695 tỷ đồng. Sau khi khấu trừ giá vốn, Habeco ghi nhận lợi nhuận gộp đạt 440 tỷ đồng, giảm 45%. Biên lãi gộp giảm từ 29,5% xuống còn 25,9%.
Doanh thu tài chính giảm nhẹ so với cùng kỳ. Trong khi các chi phí tài chính và chi phí bán hàng đều giảm đáng kế là 42% và 38%. Kết quả, lợi nhuận sau thuế của Habeco đạt 137 tỷ đồng. Con số này giảm gần 60% so với mức thực hiện năm trước.
Sau 9 tháng đầu năm, doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế của Habeco lần lượt đạt 5.006 tỷ đồng và 368 tỷ đồng, tương ứng mức giảm 11% và giảm 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Cũng giống như Sabeco, dịch bệnh là nguyên nhân dẫn đến sự sụt giảm mạnh trong KQKD của Habeco.
HAD khó khăn toàn diện
Bia Hà Nội – Hải Dương (mã HAD) cũng không nằm ngoài khó khăn chung. Lãi ròng vỏn vẹn 2,8 tỷ đồng, giảm mạnh gần 5 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Lợi nhuận của doanh nghiệp “bốc hơi” đến từ việc doanh thu thuần quý 3/2021 giảm 17%, đạt 51 tỷ đồng. Doanh thu tài chính cũng giảm 20%. Nguyên nhân do sản xuất kinh doanh bị ảnh hưởng bởi giãn cách ở Hải Dương và nhiều địa phương.
Lũy kế 9 tháng, doanh thu thuần của HAD đạt 105.7 tỷ đồng. Con số này giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Sau khi trừ chi phí, công ty ghi nhận 3,9 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế. Mức này giảm gần 72% so với cùng kỳ năm ngoái.
SMB kinh doanh kém khả quan
Tiêu thụ bia sụt giảm mạnh trong quý 3/2021 cũng khiến Công ty cổ phần Bia Sài Gòn miền Trung (mã SMB) ghi nhận kết quả kinh doanh kém khả quan. Doanh thu thuần và lãi sau thuế quý 3 của doanh nghiệp đạt 220 tỷ đồng và 20 tỷ đồng. Con số này giảm lần lượt 34% và 60% so với cùng kỳ.
Ảnh hưởng từ việc chi phí nguyên liệu đầu vào tăng
Số liệu của Tổng Cục Thống kê về chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) của ngành đồ uống cho thấy, lượng tiêu thụ đồ uống trong tháng 9/2021 giảm mạnh 34% so với cùng kỳ năm 2020. Tính chung 9 tháng đầu năm giảm nhẹ 4,2% so với cùng kỳ năm 2020. Riêng chỉ số sản xuất công nghiệp ngành bia 9 tháng đầu năm 2021 giảm 40% so với cùng kỳ.
Từ số liệu trên dễ dàng nhận thấy, sản lượng tiêu thụ bia giảm mạnh do giãn cách xã hội đã ảnh hưởng rất lớn đến các doanh nghiệp bia rượu. Tuy nhiên, nhìn vào bức tranh tài chính doanh nghiệp thì có thể thấy chi phí nguyên vật liệu tăng mạnh đã góp phần đáng kể bào mòn lợi nhuận doanh nghiệp.
Điển hình là Sabeco. Biên lãi gộp giảm mạnh từ 30% xuống còn 26%. Biên lãi gộp của Habeco cũng giảm hơn 3% xuống còn 25,9%. Thậm chí, CTCP Bia Sài Gòn-Phú Thọ ghi nhận biên lãi gộp giảm xuống còn 6% trong quý 3/2021.
Nguyên nhân dẫn đến biên lãi gộp của các doanh nghiệp ngành bia giảm sâu đến từ việc giá nguyên liệu đầu vào tăng mạnh trong thời gian gần đây. Nổi bật là giá nhôm – nguyên liệu làm vỏ lon bia đầu tháng 10 tăng lên hơn 3.000 USD/tấn. Mức này tăng khoảng 50% so với đầu năm.
Như vậy, bên cạnh tác động của dịch COVID-19, sự tăng vọt của giá nguyên liệu đang gây áp lực lớn cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp ngành bia rượu.
Cổ phiếu bia lao dốc trên thị trường chứng khoán
Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu ngành bia từng thu hút sự chú ý của nhiều nhà đầu tư vì tình hình kinh doanh ổn định qua từng năm. Tuy nhiên, kể từ khi Nghị định 100 về xử phạt vi phạm giao thông liên quan đến rượu bia được ban hành đã ảnh hưởng mạnh đến doanh thu của các ngành này.
Đặc biệt, sự xuất hiện của COVID-19 cũng khiến doanh thu ngành bia sụt giảm. Từ đó tạo tâm lý tiêu cực cho giá cổ phiếu của các doanh nghiệp trong ngành. Tính từ đầu năm đến nay, cổ phiếu của các “ông lớn” trong ngành bia vẫn tiếp tục trong đà lao dốc.
Giảm mạnh nhất là cổ phiếu BHN của Công ty CP Bia Hà Nội. Mức giảm là 34,3%, từ vùng giá 82.000 đồng/cp đầu năm xuống còn 54.400 đồng/cp. Tiếp đến là cổ phiếu SAB của Tổng công ty CP Bia-Rượu-Nước giải khát Sài Gòn cũng giảm 23%. Tương tự với cổ phiếu đồ uống vốn hoá nhỏ như HAD của Bia Hà Nội-Hải Dương giảm 26%. Còn SMB của Sài Gòn – Miền Trung giảm 8,2%.
Nói về triển vọng của ngành bia trong thời gian tới, Công ty Chứng khoán Phú Hưng (PHS) dự báo, các doanh nghiệp trong ngành bia có thể sẽ phải mất khoảng 2 năm để phục hồi về mức trước COVID-19 và Nghị định 100. Bởi, xu hướng người tiêu dùng sau dịch có thể sẽ cắt giảm tối đa khoản chi không cần thiết. Người dân sẽ tập trung vào những sản phẩm thiết yếu tốt cho sức khỏe.
Lời kết
Trên sàn chứng khoán, luôn có những nhóm cổ phiếu cứ “đến hẹn lại lên”. Cứ khi nào vào mùa cao điểm tiêu thụ lại xuất hiện sóng. Điển hình như sóng cổ phiếu bánh kẹo vào mùa Trung thu. Hay sóng quý IV với cổ phiếu ngành xây dựng, bất động sản… Tất nhiên, ngành bia cũng vậy khi có tới 2 đợt là nắng nóng tháng 6 và dịp Tết, cuối năm. Dịp Tết Nguyên đán đang cận kề cộng thêm những gói kích thích tăng trưởng của Chính Phủ đã đưa ra, các doanh nghiệp vẫn đang chờ đợi một sự hồi phục trong tình hình kinh doanh của ngành bia trong những tháng cuối năm.